Jowisz |
|
Jowisz - pi±ta w kolejno¶ci oddalenia od S³oñca i najwiêksza planeta Uk³adu S³onecznego. Jego masa jest nieco mniejsza ni¿ jedna tysiêczna masy S³oñca, ale jednocze¶nie jest dwa i pó³ razy wieksza ni¿ ³±czna masa wszystkich innych planet w Uk³adzie S³onecznym. Jowisz wraz z Saturnem, Uranem i Neptunem to gazowe olbrzymy, czasem nazywane równie¿ planetami jowiszowymi.
Szczegó³y atmosfery Jowisza w fa³szywych kolorach, wykonane przez sondê Voyager 1. Na zdjêciu Wielka Czerwona Plama i Wielki Bia³y Owal.
Planeta by³a znana astronomom w czasach staro¿ytnych i by³a zwi±zana z mitologi± i wierzeniami religijnymi wielu kultur. Staro¿ytni Rzymianie nazwali j± imieniem najwa¿niejszego bóstwa swojej mitologii, Jowisza. Dla obserwatora na Ziemi Jowisz mo¿e osi±gn±æ jasno¶æ do -2,95m. Jest to trzeci najja¶niejszy obiekt na nocnym niebie - po Ksiê¿ycu i Wenus (stosunkowo rzadko tak¿e Mars mo¿e byæ ja¶niejszy od Jowisza - gdy jest na swej orbicie w pobli¿u opozycji).
Jowisz sk³ada siê g³ównie z wodoru i w jednej czwartej z helu; mo¿e posiadaæ tak¿e skaliste j±dro z³o¿one z ciê¿szych pierwiastków. Ze wzglêdu na szybk± rotacjê kszta³t Jowisza jest nieznacznie, ale zauwa¿alnie sp³aszczony. Powierzchnia planety jest pokryta kilkoma warstwami chmur, uk³adaj±cych siê w charakterystyczne pasy widoczne z Ziemi. Najbardziej znanym szczegó³em jego powierzchni jest odkryta w XVII przy pomocy teleskopu Wielka Czerwona Plama, bêd±ca wirem o ¶rednicy wiêkszej ni¿ ¶rednica Ziemi. Wokó³ planety jest uk³ad s³abo widocznych pier¶cieni i potê¿na magnetosfera. Jowisz posiada co najmniej 63 ksiê¿yce, w tym 4 najwiêksze zwane Galieuszowymi, które zosta³y odkryte przez Galileo Galilei w 1610 roku. Ganimedes, najwiêkszy z ksiê¿yców, ma ¶rednicê wiêksz± ni¿ planeta Merkury.
|